Przekrój poprzeczny przez rdzeń kręgowy - model anatomiczny

W edukacji anatomicznej używa się modeli. To jeden z najlepszych środków dydaktycznych, ponieważ umożliwia wstępne zapoznanie się z daną strukturą oraz jej relacjami przestrzennymi. Modele przydatne są przede wszystkim dla osób, które mają trudności w wyobrażaniu sobie trójwymiarowej struktury na podstawie płaskiej ryciny a także dla "dotykaczy". Pomyślałem, że ciekawym pomysłem byłoby stworzenie bazy "omówień anatomicznych" najbardziej popularnych modeli anatomicznych. To taki rodzaj prezentacji z dźwiękiem i obrazem, który można załadować np. na mp3 i odsłuchać oglądając model. Dzisiaj jeden z najpopularniejszych modeli: nerw rdzeniowy. Skupiam się wyłącznie na przekroju poprzecznym rdzenia kręgowego.

POZIOM: 2

Przekrój Poprzeczny przez Rdzeń Kręgowy

View more presentations or Upload your own.

Orientacja w przestrzeni

Pierwszym krokiem, jaki zawsze powinniśmy zrobić, jest orientacja modelu, zdjęcia czy preparatu w przestrzeni. Tu widzimy przekrój poprzeczny przez rdzeń kręgowy i otaczające go struktury na wysokości kręgu szyjnego. To widok od góry. Najlepszym elementem orientacyjnym jest oczywiście kręg. Od przodu widoczny jest trzon kręgu a od tyłu charakterystycznie rozdwojony wyrostek kolczysty. Przejdźmy teraz do samego rdzenia kręgowego. Rdzeń kręgowy położony jest w kanale kręgowym, który tworzą otwory kręgowe sąsiadujących kręgów. 

Istota biała i istota szara

Pokryty oponą miękką RDZEŃ KRĘGOWY SPINAL CORD tworzy zewnętrznie położona istota biała white matter oraz leżąca w niej istota szara gray matter, kształtem często porównywanej do motyla lub litery H. Istotę szarą tworzą przede wszystkim ciała neuronów, a istotę białą przede wszystkim włókna nerwowe pokryte mielinowymi osłonkami. Istota szara została podzielona na części o słabo zaznaczonych granicach. I tak: szerokie rogi przednie (albo brzuszne) anterior (ventral) horns utworzone są przede wszystkim przez ciała neuronów ruchowych (funkcjonalnie nazywanymi motoneuronami alfa) które unerwiają mięśnie kończyn, tułowia oraz szyi. Znajdują się tu również krótkie interneurony ruchowe. Węższe rogi tylne (lub grzbietowe) posterior (dorsal) horns utworzone są przez ciała neuronów czuciowych (II neuron czuciowy) oraz wypustki neuronów czuciowych zlokalizowanych obwodowo (I neuron czuciowy). Rogi łączy istota szara pośrednia. W części piersiowej oraz górnym odcinku lędźwiowym (C8-L2) tworzy ona rogi boczne lateral horns zawierające neurony ruchowe układu współczulnego. Istota szara prawej i lewej strony połączona jest przez spoidła szare gray commisures, odpowiednio przednie i tylne, bezpośrednio otaczające kanał środkowy. Także istota biała obu stron stanowi kontinuum, jako spoidła białe przednie i tylne anterior and posterior white commisures (ale nie zostało to zaznaczone na tym modelu). W samym środku rdzenia kręgowego położona jest niewielka przestrzeń wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym: kanał środkowy rdzenia kręgowego central canal. Rozciąga się on na całej długości rdzenia, a jego górna część otwiera się do komory czwartej. 

Bruzdy i szczeliny

Z przodu widoczna jest szeroka i głęboka szczelina pośrodkowa przednia ventral median fissure, natomiast z tyłu niezbyt głęboka bruzda pośrodkowa tylna dorsal median sulcus. Znajduje się ty jednak łącznotkankowa błona dzieląca część tylną rdzenia na dwie połowy - nazwana ona została przegrodą pośrodkową tylną. W miejscu gdzie wychodzą korzenie tylne nerwów rdzeniowych zaznaczona jest bruzda boczna tylna dorsal lateral sulcus. Zwyczajowo mówi się równiez oo bruździe bocznej przedniej w miejscy wyjścia korzeni przednich, jednak w rzeczywistości nie jest ona widoczna. W odcinku szyjnym na powierzchni rdzenia widoczna jest również bruzda pośrednia tylna dorsal intermediate sulcus, oddzielająca przyśrodkowo położony pęczek smukły od pęczka klinowatego.   

Sznury istoty białej

Wiemy, że istotę biała tworzą zmielinizowane jaki i niezmielinizowane aksony umożliwiające komunikację pomiędzy różnymi częściami rdzenia jak i rdzenia z mózgowiem. Użytecznym jest podział istoty białej na tzw. sznury. Ich granice można wyznaczyć łącząc róg tylny oraz najbardziej wysunięty punkt rogu przedniego z powierzchnią rdzenia. I tak można wyróżnić odpowiednio sznur: tylny, boczny i przedni.

Materiały dodatkowe
Podczas prezentacji przydać się może schemat do wydrukowania i oznaczenia. To także świetny sposób na powtórkę: starasz się jak najdokładniej oznaczyć rycinę konturową (używając kresek, kolorów) bez zaglądania do atlasu, podręcznika, notatek czy prezentacji.
                 

Open publication - Free publishing - More rdzen