Mięśnie przedramienia - model czynnościowy

Mięśnie przedramienia: nazwy, topografia, unerwienie, unaczynienie i ruchy.  Początkowo wielu osobom temat ten sprawia wiele kłopotów. Dodatkowo część osób zadaje sobie pytanie: po co uczyć się (wkuwać) przyczepów mięśniowych? Odpowiem tak: po to, żeby zrozumieć działanie mięśni.

Uczyć się można "na pamięć" z tabeli lub przy pomocy ciekawego modelu:

Płaskorzeźbiony model kończyny górnej ma stronę dłoniową i grzbietową. Na kościach znajdują się otwory reprezentujące przyczepy mięśniowe, natomiast różnokolorowe "kabelki" są odpowiednikami mięśni. Zadanie polega na odpowiednim połączeniu mięśni z ich przyczepami przy zachowaniu kolejności warstw mięśniowych.

 Tak skonstruowane puzzle wydają się ciekawym sposobem na uczenie się przyczepów, szczególnie dla "dotykaczy". I jeszcze jedno: wydaje się, że domowe wykonanie takiego modelu nie jest wielkim wyzwaniem...

Układ moczowy: warto wiedzieć, warto zrobić

Moja przygoda z edukacją rozpoczęła się od układu moczowego. Może bardziej poprawnie - przygoda z dydaktyką. A to dlatego, że pierwszą lekcją, którą prowadziłem w liceum był właśnie układ moczowy. Trudna sprawa...
Ale koniec wspomnień (traumatycznych) - czas na zadania dotyczące układu moczowego.


POZIOM: 1.






Warto umieć:

A. Układ moczowy

1. Scharakteryzować czynności układu moczowego
2. Rozpoznawać poszczególne struktury układu moczowego na schematach, modelach
3. Porównać budowę układu moczowego żeńskiego i męskiego
4. Opisać proces mikcji oraz wyjaśnić w jaki sposób jest kontrolowany

B. Nerki

1. Opisać położenie nerek 
2. Opisać strukturę makroskopową nerki
3. Powiązać strukturę makroskopową nerki z jej strukturą mikroskopową oraz funkcjami.
4. Zilustrować drogę krwi przez nerkę
5. Zilustrować lokalizację pól bólu przeniesionego z nerki oraz wyjaśnić mechanizm ich powstawania
6. Wyjaśnić proces powstawania kamieni nerkowych oraz ich wpływ na funkcjonowanie nerek

C. Moczowody

1. Opisać budowę mikroskopową moczowodu
2. Zlokalizować naturalne zwężenia moczowodu

D. Pęcherz moczowy

1. Porównać położenie pęcherza moczowego u mężczyzny i kobiety
2. Rozpoznawać części anatomiczne pęcherza moczowego
3. Opisać budowę histologiczną ściany pęcherza
4. Wyjaśnić pochodzenie i pierwotną funkcję więzadła pępkowego pośrodkowego

E. Cewka moczowa

1. Wyjaśnić pochodzenie nazw poszczególnych części cewki moczowej męskiej
2. Porównać przebieg i ujścia cewki moczowej żeńskiej i męskiej

Warto zrobić:

Ćwiczenia z angielskiego

anatomia nerki (ang.)
Na rycinie widoczna jest nerka kidney lewa - rozpoznać to można po wzajemnym położeniu moczowodu i naczyń krwionośnych zaopatrujących nerkę. Patrząc od przodu najbardziej powierzchownie leży żyła nerkowa renal vein, za nią tętnica nerkowa renal artery, a najbardziej z tyłu moczowód ureter. Tu sytuacja jest odwrotna, więc wnioskuję,  że jest to widok od tyłu ;).
Fasolowatego kształtu nerka pokryta jest powięzią nerkową renal capsule. Wyróżnia się jaśniejszą korę renal cortex i ciemniejszy rdzeń renal medulla. Warto zauważyć,  że rdzeń tworzą trójkątne na przekroju piramidy nerkowe renal pyramids. Jaśniejsze słupy nerkowe renal columns między nimi zalicza się również do kory nerki. Na szczycie piramidy zlokalizowane są ujścia kanalików końcowych i tworzą tzw. brodawkę nerkową renal papilla. Stąd mocz trafia do kielicha mniejszego minor calyx, następnie do kielicha większego major calyx i do miedniczki nerkowej renal pelvis. Ta ostatnia bez wyraźnej granicy przechodzi w moczowód ureter.

anatomia układu moczowego (ang.)
Układ moczowy tworzą parzyste nerki kidneys oraz moczowody ureters uchodzące do nieparzystego pęcherza moczowego urinary bladder. Mocz wydalany jest z pęcherza poprzez cewkę moczową urethra. Proste!
Warto zwrócić uwagę na położenie nerek względem aorty aorta oraz żyły głównej dolnej inferior vena cava.

Własny atlas
Jako fan starodawnych rycin anatomicznych przygotowałem również i na tę okazję atlas do własnego pokolorowania i oznaczenia.

Open publication - Free publishing - More anatomia

Jeżeli powyżej nic się nie wyświetla, to warto skorzystać z poniższego linka:
Atlas - układ moczowy

Położenie nerek
Tego zadania nie da się zrobić samodzielnie! Po prostu trudno rysować sobie na plecach i podziwiać to, co powstało... Ale do rzeczy: zadanie polega na wyznaczeniu najbardziej prawdopodobnej lokalizacji nerki prawej i nerki lewej. Używając farb do twarzy (takich dziecięcych), pisaka do białych tablic lub kredki do powiek wyznacza się na plecach wolontariusza położenie wyrostków kolczystych 11 i 12 kręgu piersiowego. To ułatwi zlokalizowanie żebra 11 i 12. Warto też zaznaczyć obustronnie grzebień biodrowy.

Więcej informacji na rycinach z kolekcji University of Minnesota:

http://msjensen.cehd.umn.edu/webanatomy_archive/Images/Urinary/default.htm

Myślę, że większość z Was będzie zdziwiona, jak wysoko położone są nerki!


Modele anatomiczne
Niewielka kolekcja zdjęć modeli anatomicznych dostępna jest na fanpejdżu bloga Anatomiczny

Układ moczowy - repozytorium plastików


Cynaderki
Kiedy już teoretycznie opanujemy materiał dotyczący nerek warto zaopatrzyć się w... świńskie nereczki u rzeźnika (najbliższego). To jedna z najlepszych pomocy dydaktycznych. Warto przyjrzeć się powięzi nerkowej, naczyniom krwionośnym, miedniczce nerkowej i moczowodowi. Można spróbować oddzielić tę powięź od kory nerki. Można spróbować oszacować, czy nerka jest prawa czy lewa. Jedną nerkę warto przekroić w płaszczyźnie czołowej, a drugą w płaszczyźnie poprzecznej i spróbować się dopatrzeć kory i rdzenia.
Koszt tego zadania to ok. 2zł.

Model serca

Modele anatomiczne są cenną pomocą w studiowaniu anatomii. Uważam, że dobry model jest lepszy od bardzo dobrej ilustracji, chociażby ze względu na łatwość w ogarnięciu budowy trójwymiarowej. Generalnie modele anatomiczne są drogie, chociaż czasami są... przerażają drogie. (Tu wspomnę o modelu muskulatury człowieka wartości, bagatela, 60 000 zł). Z tej przyczyny właściciele modeli niezbyt chętnie je udostępniają. Warto mieć również na uwadze wartość tego kawałka plastiku" pracując z nim.

Na stronie na Facebooku rozpocząłem pracę nad projektem "Repozytorium plastików", czyli zbiorem zdjęć najciekawszych i najpopularniejszych modeli anatomicznych. O tym, co można z nimi zrobić - już niedługo!

Wpadł mi teraz do głowy pomysł komercyjnej wypożyczalni modeli. Mógły okazać się ciekawym rozwiązaniem. Zamawiasz na telefon coś takiego, płacisz symboliczne 5 zł na dzień wypożyczenia i korzystasz do woli...  Chociaż nie wiem, czy to by się opłacało prowadzącemu.


Na szczęście producenci modeli anatomicznych mają do zaoferowania całkiem ciekawą propozycję: możliwość wirtualnego przeglądania oferowanych przez siebie modeli. Pokażę to na przykładzie popularnego modelu serca firmy 3B Scientific.

Na zajęciach pracowałeś z modelem serca. Niestety, umknął Ci pewien szczegół i chciałbyś go ponownie dokładnie zanalizować. Co zrobić?

1. Możesz zobaczyć zdjęcia modeli na stronie producenta. Są tu zarówno zdjęcia całego modelu jak również i poszczególnych jego części.



Wiele modeli ma zestaw kilku zdjęć, pokazujących poszczególne części.


2. Wielu modelom można przejrzeć się bardzo szczegółowo używając funkcji "Zoom"



Szczegółowy widok zastawki pnia płucnego na popularnym modelu.
Skala powiększenia jest imponująca!


3. A jeżeli chcesz przyjrzeć się stosunkom topograficznym w trójwymiarze, to można wejść na link z animacją i dowolnie sterować modelem w środowisku trójwymiarowym.

Należy jednak mieć na uwadze, że środowisko wirtualne NIE ZASTĘPUJE pracy z modelem. Jest tylko dodatkową możliwością pracy z nim.

Propozycja zastosowania
To ciekawe rozwiązanie dla prowadzących zajęcia. Na tydzień przed zajęciami, w ramach przygotowań do ćwiczeń, można podać link do tej strony i "oswoić" studentów z konkretnym modelem. Także po ćwiczeniach studiujący będą wiedzieli, gdzie (w razie jakichkolwiek wątpliwoiści) można zajrzeć i sprawdzić.

Oczywiście uważam, że najlepszym rozwiązaniem (z punktu widzenia dydaktyki) jest udostępnianie modeli na takiej samej zasadzie jak udostępnia się książki w czytelni. W wyodrębnionym pomieszczeniu - "Modelarni", po otwarciu czipową legitymacją drzwi, pod czujnym okiem kamery rejestrującej swobodnie można korzystać z tych dobrodziejstw. W razie uszkodzenia - wiadomo do kogo się zwrócić.