Podejście do anatomii

Znacie historię o ślepych mędrcach i słoniu?
Trzech niewidomych mędrców zostało poproszonych o opisanie słonia. Pierwszy został doprowadzony do trąby i powiedział, że słoń jest miękki, walcowaty, elastyczny i bardzo zwinny. Drugi został doprowadzony do nogi. Powiedział, że słoń jest walcowaty, ale twardy i nieruchomy. Trzeci dotykał ucha słonia - opisał go jako miękki, ruchomy ale płaski. Następnie zaczęli debatować. Każdy z nich miał silne dowody empiryczne - który z nich miał rację?

 Some rights reserved by David Blackwell.

Podobnie jest w nauczaniu anatomii. W zależności od spodziewanych efektów edukacyjnych (czyli tego, co powinno się umieć i rozumieć) stosuje się różne podejścia do nauczania anatomii. I żadne z podejść nie jest lepsze od drugiego. Po prostu są inne. Ale od mądrości programu nauczania zależy, czy odpowiednie do danego kierunku studiów.

Skupię się na anatomii prawidłowej, bo na patomorfologii (anatomii patologicznej) zupełnie się nie znam. Pominę zupełnie anatomię mikroskopową, bo jest ona traktowana jako osobny przedmiot - histologia, a skupię się na anatomii makroskopowej. Nie będzie to tekst o anatomii roślin ani o anatomii zwierząt, a przede wszystkim o anatomii człowieka.

Prawidłowa anatomia makroskopowa człowieka

Nagłówek brzmi trochę bezsensownie, ale w pełni oddaje zawartość tej części. Najbardziej ogólnie anatomii można nauczać topograficznie bądź systemowo. Z punktu widzenia anatomii topograficznej najczęściej wyróżnia się: kończynę górną, kończyną dolną, klatkę piersiową, brzuch,miednicę, grzbiet, szyję, głowę, neuroanatomię.

Z punktu widzenia anatomii systemowej przedmiot poznaje się studiując układy narządów: pokarmowy, oddechowy, krwionośny, moczowy, nerwowy, szkieletowy,  mięśniowy,  moczowy, płciowy, wewnątrzwydzielniczy, odpornościowy, powłokę wspólną.

Kolejność i nazwy różnią się pomiędzy programami. Czasami układ szkieletowy (lub kostny) wspólnie z układem mięśniowym i syndesmologią (układem połączeń) studiowany jest jako układ ruchu. Inne układy, jak odpornościowy (nazywany również chłonnym) studiuje się osobno lub jako cześć układu krążenia (sercowo-naczyniowego), obok układu krwionośnego.
Narządy zmysłów bywają wydzielane z takiego podziału jako byty równe innym układom (układ narządów zmysłu).

 Some rights reserved by PureBlackLove

Każdy z tych podziałów ma swoje wady i zalety. Każdy wymaga trochę innego podejścia i, co ciekawe, każdy prowadzi do uformowania trochę innego wyobrażenia o anatomii człowieka.

Punkt ciężkości

Kiedy już zostanie przyjęte podejście do tematu, kolejnym krokiem jest nacisk na poszczególne działy anatomii. I tu w zależności od kierunku studiów, nacisk będzie skierowany na inne aspekty.

Najbardziej klasycznym podejściem jest anatomia opisowa, czyli opis morfologii danej struktury. Tu ważne jest JAK WYGLĄDA struktura anatomiczna. W przypadku mięśni wymaga się opisu przyczepów i  klasyfikowania mięśni w zależności od kształtu. Ważne są powierzchnie, brzegi, wielkość struktur.

Chyba najpopularniejszym podejściem do nauczania jest anatomia czynnościowa. Tu wymaga łączenia się danej struktury z jej czynnościami, czyli JAKIE MA ZADANIA dana struktura. Celem nadrzędnym jest zrozumienie współzależności struktury i funkcji.

Wyższym stopniem wyrafinowania i używania wyobraźni przestrzennej charakteryzuje się anatomia topograficzna. Skupia się ona na WZAJEMNYCH RELACJACH między narządami, przebiegu naczyń i nerwów, pól przylegania, kolejnych warstw. Bardziej szczegółowym działem jest anatomia powierzchowna określająca wzajemne relacje narządów i ich położenie względem powierzchni ciała.

 Some rights reserved by ....Tim

Skrzywienie zawodowe

W zależności od kierunku studiów na anatomię patrzy się z różnych perspektyw.
Czasami można skupiać się na korelowaniu różnych narządów z ich odpowiednikami u przodków w ramach anatomii porównawczej. Przy takim podejściu porównuje się strukturę i funkcje narządów człowieka i zwierząt.

Anatomia kliniczna pomaga zrozumieć anatomiczne podłoże chorób oraz różnych procedur medycznych.
Niejako szczegółowym działem powyższego jest anatomia radiologiczna. Popularne metody obrazowania są na tyle ważne, że w szkoleniu klinicystów obowiązkowym punktem jest to podejście do nauczania.

Artyści mają również swój wkład w powstawanie i rozwój anatomii. Także do swojej pracy/pasji pomocna jest znajomość budowy ludzkiego ciała. Dlatego został wydzielony specjalny dział - anatomia dla artystów.

 Some rights reserved by Abode of Chaos

Jak studiujecie anatomię?

Ciekawi mnie jakie jest najpopularniejsze podejście do studiowania anatomii człowieka na naszych uczelniach. Jeśli wypełnilibyście ankietę - byłbym bardzo wdzięczny. Zawiera ona 7 pytań, a jej wypełnienie zajmie mniej niż 2 minuty. Z góry dziękuję!

Click here to take survey